“Έχουμε μιλήσει πολλές φορές για τις οικονομικές συνέπειες της τεχνητής “κρίσης” που δημιούργησε ο άξονας του Βερολίνου (και με δικές μας ευθύνες). Αυτά είναι γνωστά και έχουν αναλυθεί από πολλούς ειδικούς. Ωστόσο, αυτό που δεν έχει αναλυθεί σε βάθος είναι η κοινωνική κρίση (εκτός εισαγωγικών) που δημιουργήθηκε την τελευταία δεκαετία και είχε καλλιεργηθεί αρκετά πιο πριν.

Ουσιαστικά, η οικονομική “κρίση” ξεγύμνωσε φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας που κρύβονταν επιμελώς κάτω από το χαλί της νεοελληνικής κοινωνικής πυραμίδας από πάνω προς τα κάτω και το αντίστροφο. Το οπτικοακουστικό υλικό που δημοσιεύτηκε πρόσφατα και σύμφωνα με πληροφορίες είναι του περασμένου έτους με μαθητή να εκφοβίζει και να απειλεί καθηγήτρια είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό ειδικά από τη στιγμή που πρόκειται για σχολείο, δηλαδή χώρο εκπαίδευσης της νεολαίας.

Δεν πρόκειται να προχωρήσουμε σε αναπαραγωγή του αποκρουστικού οπτικοακουστικού υλικού. Είναι χυδαίο και παράλληλα αποκαρδιωτικό. Πολλοί στάθηκαν στη συμπεριφορά του μαθητή. Είναι όμως το δέντρο. Το δάσος; Η συμπεριφορά δηλαδή της υπόλοιπης τάξης ήταν σωστή; Όχι, το ίδιο χυδαία και αποκαρδιωτική και φανερώνει την έκταση του προβλήματος. Στα θετικά, η στάση της καθηγήτριας, η οποία κράτησε την ψυχραιμία της, στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων (και δεν είναι καθόλου εύκολο αυτό) και δεν αύξησε την ένταση, ειδικά απέναντι σε ένα μαθητή, ό,τι και αν έχει κάνει αυτός.

Ξαναλέμε. Η τελευταία δεκαετία ξεγύμνωσε όλα αυτά τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, τα οποία κρύβονταν κάτω από το χαλί. Έχουμε πει πολλές φορές ότι η εκπαίδευση (η σωστή έτσι;) είναι πάντα η λύση σε τέτοιου είδους προβλήματα. Όλα ασφαλώς ξεκινούν από το σπίτι. Τα παιδιά από μικρή ηλικία πρέπει να εκπαιδεύονται για το πως να συμπεριφέρονται μέσα στο σπίτι, στον κοντινό τους περίγυρο και κατόπιν σε ευρύτερο κοινωνικό κύκλο. Τα παιδιά αναπτύσσουν μιμητικές συμπεριφορές όσο είναι μικρά σε ηλικία. Εκεί είναι όλο το παιχνίδι.Αν δεν γίνει εκεί δουλειά, τότε το παιχνίδι είναι χαμένο στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων με ελάχιστες εξαιρέσεις.

Για πολλά χρόνια καλλιεργήθηκε από πάνω προς τα κάτω και το αντίστροφο πως στα πλαίσια της ελληνικής κοινωνίας υπάρχουν μόνο δικαιώματα και καμία υποχρέωση. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικό το τετριμμένο “και το Κράτος τι κάνει για εμένα;” τόσο σε κοινωνική όσο και σε οικονομική βάση. Συνήθως όσοι χρησιμοποίησαν και χρησιμοποιούν αυτή τη φράση δεν αναγνωρίζουν καμία υποχρέωση του εαυτού τους προς το Κράτος, τον κοινωνικό τους περίγυρο, την κοινωνία σε ευρύτερα πλαίσια. Είναι η γνωστή “λογική” που συνοψίζεται στο “τα θέλω όλα και δεν δίνω τίποτε”. Το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης ασφαλώς και φέρει το πάνω μέρος της κοινωνικής πυραμίδας, καθώς αυτό έχει την ευθύνη που του έχει ανατεθεί από την κοινωνία στο να κυβερνά ομαλά, δημοκρατικά και προς όφελος των πολιτών αυτό τον τόπο.

Πολλοί μας ρωτούσαν εδώ και πολλά χρόνια “τι να ψηφίσουμε;”. Η απάντηση πάντα απλή “τον καλύτερο από το κόμμα που σας εκφράζει ιδεολογικά”. Η λογική απλή. Δεν μπορείς εύκολα να αλλάξεις την κομματική προτίμηση κάποιου. Μπορείς όμως να τον πείσεις να ψηφίσει τους καλύτερους του ψηφοδελτίου από το κόμμα που ούτως ή άλλως θα ψηφίσει. Δυστυχώς, το μεγαλύτερο κομμάτι όσων ψηφίζουν (υπενθυμίζουμε ότι τα τελευταία χρόνια το 50% του εκλογικού σώματος δεν προσέρχεται καν στη κάλπη) ψηφίζει ότι χειρότερο υπάρχει στα κόμματα της προτίμησής τους. 

Και αυτό γίνεται είτε λόγω πλύσης εγκεφάλου λόγω της προβολής των συγκεκριμένων από τα ελληνικά (;) “ΜΜΕ” (δεν χρειάζεται να πούμε το γιατί τους προβάλλουν) είτε συνειδητά από τον απλό ψηφοφόρο (πάλι για ευνόητους λόγους). Κάπως έτσι φτάσαμε σε αυτό που λέγεται εκφυλισμός των πάντων. Ακόμα πιο επιστημονικά, ας το πούμε κρίση αξιών και ιδανικών μίας κοινωνίας.

Παρατηρήστε τη συμπεριφορά μας στο δρόμο, στο χώρο εργασίας, στο χώρο διασκέδασης, στο σχολείο και πάει λέγοντας. Αυτό το τέρας φτιάξαμε τα τελευταία χρόνια. Και το τέρας αυτό μεγάλωσε και πάει να μας κατασπαράξει. Πολλές Ελληνίδες και Έλληνες εκπαιδευτικοί προσπαθούν αντίθετα στο ρεύμα, αντίθετα σε συμπεριφορές όπως η αδιαφορία ακόμα και των συναδέλφων τους να κάνουν το λειτούργημά τους. Αξιέπαινοι γι’ αυτό, αλλά δεν είναι αρκετό. Η περίπτωση του συγκεκριμένου μαθητή είναι το δέντρο σε ένα δάσος όλων όσων συμβαίνουν σε χιλιάδες σχολεία της χώρας. Ναι, φέρουν και οι εκπαιδευτικοί ευθύνη, καθώς οι φθαρμένες (ερμηνεύστε το όπως επιθυμείτε) και εκτός τόπου και χρόνου “συνδικαλιστικές” “ηγεσίες” τους δεν έκαναν ούτε μία φορά απεργία (ναι, δεν είναι κακή λέξη) με μόνο αίτημα την κατάσταση που επικρατεί εδώ και δεκαετίες στην ελληνική εκπαίδευση σε όλους τους τομείς (από τη διδακτέα ύλη, τον τρόπο εκμάθησής της, μέχρι και τα φαινόμενα εκφυλιστικών συμπεριφορών από όποιον και αν προέρχονται).

Έχουμε ξαναπεί πως πρέπει να πιάσουμε το νήμα από την αρχή σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής. Σε σαθρά θεμέλια δεν μπορείς να χτίσεις όχι μόνο ένα καλύτερο μέλλον, αλλά και ένα υποφερτό παρόν. Πρέπει να σταθούμε απέναντι στον καθρέπτη μας με ειλικρίνεια και να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας. Από εκεί ξεκινά η λύση των προβλημάτων. Τι κάναμε λάθος; Γιατί φτάσαμε σε αυτό το σημείο; Έφτασε η ώρα να συζητήσουμε χωρίς παρωπίδες, χωρίς υστερίες, χωρίς συμπλέγματα και αγκυλώσεις (οποιουδήποτε είδους); Θέλουμε να το κάνουμε; Μπορούμε να το κάνουμε; Αν όχι θα παρατηρούμε συνεχώς τέτοια φαινόμενα, τα οποία θα μας βυθίζουν ακόμα περισσότερο κάτω και από τον ίδιο το βούρκο. Θα βλέπουμε στο ytube ανθρώπους που έχουν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ή ακόμα και την τριτοβάθμια και δεν θα γνωρίζουν απαντήσεις του τύπου “τι ζυγίζει περισσότερο; Ένας τόνος βαμβάκι ή ένας τόνος σίδερο;” ή “τι γιορτάζουμε την 25η Μαρτίου και τι την 28η Οκτωβρίου;” Θα γνωρίζουν όμως το ποιος είναι ο παρουσιαστής ή παρουσιάστρια ενός χυδαίου τηλεοπτικού προγράμματος.

Και επειδή πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για το “brain drain”, καλό είναι να ξέρουμε πως πολλοί που έφυγαν από τη χώρα (όχι μόνο τα τελευταία χρόνια) δεν είναι αθώοι. Έχουμε κάνει τεράστια εξαγωγή τέτοιων συμπεριφορών, νοοτροπιών, αντιλήψεων και στο εξωτερικό σε όλα τα μήκη και πλάτη της υδρογείου. Και αυτός είναι ένας από τους πολλούς λόγους που πολλοί δεν μας συμπαθούν. Οι Άγγλοι ή Βρετανοί ή πολίτες του ΗΒ έχουν μία φράση, την οποία χρησιμοποιούν όταν θέλουν να δείξουν ότι κάτι δεν τους ενδιαφέρει, δεν τους αρέσει ή όταν δεν προτίθενται να αλλάξουν πράγματα και καταστάσεις. “It is not my cup of tea” λένε. Στην Ελλάδα μπορεί να συγκριθεί με το “Ωχ αδελφέ, δεν βαριέσαι”. Ε, είναι καιρός να πούμε “έλα να συζητήσουμε αδελφέ” ή αλλιώς “it is my cup of tea”…”