Αν θέλει κανείς να μελετήσει την αρχαιοελληνική αντίληψη περί γάμου, οφείλει να ξεκινήσει από τον Όμηρο. Στον κόσμο της Ιλιάδας, οι άνδρες είχαν μια νόμιμη σύζυγο και μία ή περισσότερες παλλακίδες, συνήθως σκλάβες. Όταν η σύζυγος ήταν στείρα ή έκανε μόνο κορίτσια,ο σύζυγος εξασφάλιζε κληρονόμους από μία από τις παλλακίδες του και στην περίπτωση αυτή η σύζυγος έπρεπε τουλάχιστον να το ανέχεται.

Όλ’ αυτά δεν αποκλείουν ο γάμος να συνοδευόταν από στοργή, τρυφερότητα και ερωτικό πάθος. Ο Όμηρος μας δίνει αρκετά τέτοια παραδείγματα. Η Ήρα, προσπαθώντας να ξελογιάσει το βασιλιά των θεών για να βοηθήσει τους Αχαιούς, τρίβει το κορμί της με λάδι και αμβροσία, χτενίζει περίτεχνα τα μαλλιά της, φορά τα καλύτερα στολίδια της και ζητά από την Αφροδίτη μια μαγική ταινία που περιέχει όλες τις γητειές, το μαγικό «κεστό», που η Αφροδίτη κρύβει πάντα στο στήθος της και τρελαίνει τους άντρες. Το κόλπο πετυχαίνει: ο Δίας μαγεμένος από τα θέλγητρα της γυναίκας του ξεχνά τον πόλεμο, κλεισμένος μαζί της σ’ ένα σύννεφο ηδονής. Λίγες είναι οι σύγχρονες Ελληνίδες που μιμούνται την Ήρα για ν’ ανανεώσουν το γάμο τους; Ο Έκτορας, πάλι, κρατά όλη την αγάπη, την τρυφερότητα και τη στοργή του για την Ανδρομάχη και το μικρό Αστυάνακτα, χωρίς βέβαια να ξεχνά το χρέος του προς την πατρίδα.

Από την άλλη, η Οδύσσεια είναι ένας ύμνος στη συζυγική πίστη. Η Πηνελόπη παραμένει πιστή στο σύζυγό της παρά τη μακρόχρονη απουσία του και την πολιορκία από τους μνηστήρες. Ο Οδυσσέας πάλι έχει μόνιμο στόχο να γυρίσει στην αγκαλιά της.

Μετά το γάμο, η γυναίκα ήταν υπό τον άνδρα, δηλαδή υπανδρεμένη. Αν και πολλοί γάμοι ήταν κανονισμένοι, οπότε ο γαμπρός γνώριζε τη νύφη στο ναό, αρκετοί γάμοι είχαν αποτέλεσμα το συζυγικό έρωτα.

 Στην κλασσική Αθήνα, το ζευγάρι σπάνια συναντιούνταν και δεν έτρωγε μαζί. Ο άνδρας ειχε τις επαγγελματικές και πολιτικές του ασχολίες, που τον κράταγαν μακρυά από το σπίτι, ενώ η γυναίκα ήταν κλεισμένη σ’ αυτό. Μια ενάρετη γυναίκα έβγαινε από το σπίτι της μόνο για να πάει σε θρησκευτικές τελετές και ποτέ ασυνόδευτη.

Τι γινόταν, όμως, αν ο γάμος αποτύγχανε; Ένας σύζυγος είχε πάντα δικαίωμα να πάρει διαζύγιο, ακόμη και χωρίς αξιόλογη αφορμή∙ έπρεπε όμως να επιστρέψει την προίκα. Η γυναίκα, αντίθετα, έπρεπε να έχει εξαιρετικό λόγο και η απιστία του συζύγου της δεν ήταν μέσα σ’ αυτούς.

Αν υπήρχαν παιδιά, τα κρατούσε ο σύζυγος, ενώ εάν ξαναπαντρευόταν νεότερη γυναίκα από την πρώην σύζυγο, απαγορεύονταν οι δημόσιες εμφανίσεις, μέχρι να ξαναπαντρευτεί και η ίδια.

Αν το διαζύγιο το ζητούσε η γυναίκα της οικογένειας, τότε έπρεπε να αποδείξει στον τοπικό Άρχοντα με αδιάσειστα στοιχεία, ότι συντρέχουν σοβαροί λόγοι για να διαλυθεί ο γάμος.

Ο πιο σοβαρός λόγος που πάντα γινόταν δεκτός από τον Άρχοντα, ήταν η αδυναμία να προσφέρει ο σύζυγος, τα ελάχιστα για τη διαβίωση της συζύγου.

Επίσης, στη Σολώνειο Νομοθεσία αναφέρεται ότι λόγος διαζύγιο είναι εάν ο άνδρας δεν κάνει έρωτα στη γυναίκα του τουλάχιστον τρεις φορές τον μήνα. Ο νομοθέτης έχει εξαιρέσει μια εβδομάδα λόγω περιόδου.

Τα θέματα υγείας ήταν και αυτά από τους σοβαρούς λόγους για ένα διαζύγιο.

Σε αυτές τις περιπτώσεις η οικία του σπιτιού περνούσε στην οικογένεια της συζύγου, μέχρι να ξαναπαντρευτεί.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που ο πρώην σύζυγος αναλάμβανε να βρει καινούργιο σύντροφο για την πρώην γυναίκα του.

Οι αρχαίες ελληνικές κοινωνίες ήταν σε πολλά ζητήματα σύγχρονες και σίγουρα πιο προχωρημένες από ό,τι είναι οι δικές μας.

ΚΑΛΗΜΕΡΑ!!!