Πηγές: Μηχανή του Χρόνου, ellinika hoaxes.

Black Friday από εδώ, Black Friday απο εκεί!!!! χαμούλης με την ημέρα αυτή σκέφτηκα λοιπόν να ψάξω να δω πότε και πως ξεκίνησε το γνωστό καταναλωτικό έθιμο, όπου οι καταναλωτές έχουν την ευκαιρία να προβούν σε αγορές με πολύ μεγάλες εκπτώσεις και προσφορές.

Ημερολογιακά η Black Friday λαμβάνει χώρα κάπου μεταξύ 23-29 Νοεμβρίου, δηλαδή την τελευταία Παρασκευή του μήνα, και είναι η ημέρα που ακολουθεί το Thanksgiving (την Ημέρα των Ευχαριστιών), σηματοδοτώντας την έναρξη της χριστουγεννιάτικης εμπορικής περιόδου. Το Thanksgiving, ξεκίνησε να γιορτάζεται στον Καναδά από τα τέλη του 16ου αιώνα και στις ΗΠΑ από τον 17ο αιώνα.

Σαν εμπορικός θεσμός η Black Friday ξεκίνησε επίσημα το 1932, ωστόσο σαν όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1961 στην πολιτεία της Philadelphia ενώ άρχισε να διαδίδεται σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ τη δεκαετία του ’80 και ευρύτερα στη δεκαετία του ’90. Μια εκδοχή για την προέλευση του όρου υποστηρίζει ότι αν κι η Black Friday δεν είναι αναγνωρισμένη σαν αργία, δεν είναι λίγοι εκείνοι (οι Αμερικανοί) που έπαιρναν άδεια ή ρεπό ή «ασθενούσαν» τη συγκεκριμένη ημέρα για να κάνουν ένα καλό τριήμερο ή να πραγματοποιήσουν τις αγορές τους σε καλές τιμές. Δεν θεωρείται όμως ότι καθιερώθηκε από τότε.

Το εντυπωσιακό είναι ότι σε πολλές περιοχές των ΗΠΑ, οι δημόσιες υπηρεσίες και τα σχολεία είναι κλειστά αν και δεν πρόκειται για επίσημη αργία. Η «Μαύρη Παρασκευή» που είναι γνωστή στους περισσότερους ως Black Friday, έχει καθιερωθεί ως η γιορτή του εμπορίου και η ημέρα του καταναλωτισμού.

Η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε ο όρος Black Friday, ήταν στις 24 Σεπτεμβρίου 1869 για να περιγράψει μια από τις χειρότερες ημέρες του αμερικανικού χρηματιστηρίου.  Υπεύθυνοι για το οικονομικό σκάνδαλο που προκλήθηκε και οδήγησε δεκάδες εταιρείες στη χρεοκοπία ήταν δύο κερδοσκόποι: ο Τζέι Γκουλντ και ο Τζέιμς Φισκ, ιδιοκτήτες της σιδηροδρομικής γραμμής Errie.

Οι δυο εκατομμυριούχοι της Γουόλ Στρητ προσπάθησαν να αγοράσουν όσο περισσότερο χρυσό μπορούσαν για να ανέβει η τιμή του και μετά να το πουλήσουν σε αστρονομικό ποσό.

Όμως, η σκευωρία αποκαλύφθηκε, με αποτέλεσμα η τιμή του χρυσού να πέσει κατά 30 μονάδες και η αγορά να χρεοκοπήσει. Χιλιάδες επενδυτές καταστράφηκαν οικονομικά και τουλάχιστον ο ένας αυτοκτόνησε. Η οικονομία υπέστη τεράστια ζημιά.

Κατά τον 19ο αιώνα τα μαγαζιά διοργάνωναν παρελάσεις στους δρόμους των μεγαλουπόλεων για να σηματοδοτήσουν την πρώτη ημέρα των προσφορών της χριστουγεννιάτικης περιόδου. Στο τέλος των παρελάσεων πάντα εμφανιζόταν ένας άνδρας ντυμένος Άγιος Βασίλης. Στις αρχές της δεκαετίας του 60 τα λογιστικά φύλλα και οι αποδείξεις ήταν χειρόγραφα. Τα καταστήματα είχαν δύο χρώματα μελανιού για να καταγράφουν τα στοιχεία. Με κόκκινο μελάνι σημειώνονταν οι ημέρες με αρνητικό ισολογισμό πωλήσεων και με μαύρο οι ημέρες με θετικό απολογισμό.

Η πρώτη μέρα των πωλήσεων της χριστουγεννιάτικης περιόδου, που είχε αυξημένους τζίρους για τους καταστηματάρχες σημειωνόταν με μαύρο και έτσι ονομάστηκε «Μαύρη Παρασκευή». Δήλωνε δηλαδή την άνοδο του τζίρου. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο όρος χρησιμοποιήθηκε από τους αστυνομικούς της Φιλαδέλφειας των ΗΠΑ για περιγράψει την κυκλοφοριακή συμφόρηση από αυτοκίνητα και πεζούς, που προκαλούνταν εξαιτίας των προσφορών της χριστουγεννιάτικης περιόδου.

Λόγω της κίνησης γίνονταν περισσότερα ατυχήματα στους δρόμους και συνήθως εκείνη την ημέρα οι αστυνομικοί εργάζονταν υπερωρίες για να διαχειριστούν την κατάσταση. Αυτό τους δυσαρεστούσε. Όμως, οι καταστηματάρχες στη Φιλαδέλφεια δεν ήθελαν η μέρα να αποκτήσει αρνητική έννοια. Κάποιοι σκέφτηκαν να την μετονομάσουν σε «Μεγάλη Παρασκευή». Τελικά, ο όρος της «Μαύρης Παρασκευής» διατηρήθηκε και περίπου στα τέλη της δεκαετίας του 80 τον διέδωσαν ως σημάδι επιτυχίας και κερδοφορίας.

Ήταν η μέρα αμοιβαίου συμφέροντος ανάμεσα στους καταστηματάρχες και τους καταναλωτές. Η μία πλευρά κέρδιζε λόγω του τζίρου και η άλλη αγόραζε φθηνά. Το μάρκετινγκ της Black Friday έκανε το «μαύρο», «άσπρο». Σιγά σιγά ο θεσμός της Μαύρης Παρασκευής άρχισε να εξαπλώνεται και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτή είναι η μια εκδοχή. Πάμε να δούμε τώρα την άλλη εκδοχή, την πιο θλιβερή: Το Black Friday ήταν η μέρα που «έπεφταν» οι τιμές των σκλάβων, επειδή λόγω της εποχής του χρόνου δεν υπήρχε ανάγκη για το άμεσο μάζεμα του καλαμποκιού και των άλλων καρπών.

Οι Νέγροι ή οι Μαύροι πουλιόντουσαν και αγοραζόντουσαν περίπου όπως οι χοίροι. Αφού λοιπόν οι αγρότες τελείωναν τις αγροτικές δουλειές τους, τους πουλούσαν για να μην τους ταΐζουν και τους στεγάζουν, στην περίοδο του Χειμώνα. Γινότανε το εξής περίεργο, μια οικογένεια Μαύρων μπορούσε να πουληθεί, σε περισσότερους από έναν εμπόρους! έτσι με την αλλαγή ιδιοκτήτη κάθε φορά, διαλυόταν η οικογένεια και πολλοί πέθαιναν από το κρύο.

Την Άνοιξη αγοραζόταν άλλοι. Αυτοί δε, που αγόραζαν μαύρους  ήταν οι περισσότεροι έμποροι δούλων, και τους πουλούσαν την Άνοιξη, διότι ασφαλώς η μαζική φροντίδα στοίχιζε λιγότερο απ’ ότι η φροντίδα λιγοστών μαύρων!

Και επειδή αυτές οι αγοραπωλησίες γινόντουσαν την τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου για αυτό την ονόμασαν Μαύρη Παρασκευή!!